مواد هم معدني‌اش خوب است!

درباره املاح موردنياز بدن
 

عناصر و ترکيباتي در مواد غذايي هستند که در حفظ سلامت بدن نقش مهمي‌ايفا مي‌کنند. بعضي از اين عناصر به مقدار جزيي براي بدن لازم هستند اما اگر همين مقدار جزيي براي بدن تامين نشود، مشکلات مربوط به کمبود آنها مي‌تواند سلامت بدن را به مخاطره بيندازد. به اين گروه از ترکيبات مواد غذايي، ريز مغذي يا ميکرو نوترينت گفته مي‌شود. ريز مغذي‌ها در ساختمان آنزيم‌هاي بدن يا ساختار سلولي به کار مي‌روند و نقش‌هاي گوناگوني در سوخت وساز بدن به عهده دارند. دو گروه اصلي ريزمغذي‌ها، ويتامين‌ها و املاح هستند. آشنايي شما با ويتامين‌ها زياد است و همه روزه اخبار گوناگوني درباره اثر آنها بر سلامت و بيماري مي‌شنويد. اما شايد با مواد معدني و يا در اصطلاح مينرال‌ها کمتر آشنا باشيد. سه ماده معدني مهم که شامل آهن، کلسيم و روي هستند، در همين گروه مواد مغذي قرار مي‌گيرند.در اين مقاله با اين ريز مغذي‌ها بيشتر آشنا مي‌شويم.

آهن
 

آهن به عنوان يک ماده غذايي ضروري، وظيفه حمل اکسيژن را به عهده دارد. همچنين هموگلوبين موجود در خون و ميوگلوبين موجود در ماهيچه، آهن دارند. آهن همچنين يکي از عوامل تشکيل دهنده آنزيم‌هاي متعدد در بدن است. فرم آهن ذخيره شده در بدن انسان به صورت فريتين و هموسيداين است که در قسمت‌هاي گوناگون بدن انسان از جمله مغز استخوان، کبد و طحال وجود دارد. پروتئين انتقال‌دهنده، آهن موجود در بدن را به سلول‌هاي بدن مي‌رساند.
کمبود شديد آهن در بدن سبب کم خوني، رنگ پريدگي و سلول‌هاي خوني با ميزان غلظت هموگلوبين پايين مي‌شود. کمبود شديد آهن در زنان باردار، خطر تولد فرزندان نارس را افزايش داده و همچنين موجب تولد نوزادان کم وزن مي‌شود. کمبود آهن در کودکان موجب کم هوشي و کاهش قدرت تمرکز مي‌‌شود.

مقدار توصيه شده مصرف روزانه:
 

در سال 1989 RDA ، ميزان آهن مصرفي براي نوزادان شش ماهه را 6 ميلي گرم و کودکان تا 10 سال و پسران 18 سال و بالاتر و زنان بالاتر از 50 سال را 10 ميلي گرم اعلام کرد.
ميزان مصرف روزانه 12 ميلي گرم براي پسران 11 تا 18 سال و 15 ميلي‌گرم براي دختران و زنان 11 تا 50 سال و 30 ميلي گرم براي زنان باردار توصيه شده است.
مکمل‌هاي آهن براي بيشتر مردم مورد استفاده نيست. زيرا افزايش ذخاير آهن در بدن آثار متضاد و سويي برجاي مي‌گذارد. در نتيجه در صورت بي‌نيازي، زنان يائسه و مردان بالغ بايد از مصرف بيش از حد آهن خودداري کنند.

منابع غذايي آهن:
 

گوشت قرمز، گوشت پرندگان و ماهي‌ها، سبزي‌ها، حبوبات و سويا حاوي مقادير متفاوت آهن هستند. گوشت قرمز منبع غني از آهن است که قابليت جذب آهن موجود در آن بالاست.
15 تا 45 درصد آهن مصرفي به صورت آهن «هم» در بدن جذب مي‌شود که اين امر به ميزان آهن ذخيره شده در بدن انسان وابسته است. افرادي که با کمبود آهن مواجه هستند، از اين طريق مي‌توانند نيازهاي بدن‌شان را تامين کنند.

آهن هم و غير هم
 

آهن «هم» بيشتر در گوشت قرمز و گوشت ماهي‌ها قابل دسترسي است.
ميزان جذب آهن غيرهم در بدن در حدود يک تا 15 درصد است که اين ميزان به ميزان آهن ذخيره شده در بدن وابسته است و همچنين حضور عوامل تشديدکننده جذب آهن در بدن که از جمله مي‌توان به اسيد اسکوربيک يا ويتامين c اشاره کرد. عواملي مانع جذب آهن مي‌شوند که از آن جمله مي‌توان به اسيد فيتيک حبوبات، پلي فنول‌ها در چاي و قهوه يا ماهي قرمز و کلسيم لبنيات اشاره کرد.
محصولاتي مانند آرد که با آهن غني مي‌شوند، در کاهش کمبود آن موثرند.

مسموميت حاصل از مصرف آهن:
 

مصرف بيش از حد آهن به دليل ايجاد مسموميت سبب مرگ و مير مي‌شود. در اروپا، تقريبا از بين هر 300 نفر، يک نفر دچار مسموميت ناشي از مصرف بيش از حد آهن مي‌شود. اين مسموميت هموکروماتوسيس نام دارد که مسموميت حاصل از ذخيره غيرطبيعي آهن در بدن است.
10 درصد افرادي که دچار اين مسموميت مي‌شوند، نوعي ناقل ژن هتروزيگوس مولد اين بيماري هستند. طي تحقيقاتي که به وسيله دانشمندان انجام گرفته بيماري‌هاي حاصل از مصرف و ذخيره بيش از حد آهن مشخص شده که از آن جمله مي‌توان به سرطان، بيماري‌هاي قلبي و متابوليک ناشي از سوخت وساز اکسيداتيو در بدن اشاره کرد.

کلسيم
 

کلسيم از بيشترين مواد معدني موجود در بدن انسان است. ميزان کلسيم موجود در بدن، تعيين کننده سلامت استخوان است. بيماري پوکي استخوان (استئوپروسيس) و افزايش خطر شکستن استخوان به دليل کمبود کلسيم در بدن ايجاد مي‌شود. تقريبا 99 درصد کلسيم در اسکلت بدن و دندان‌ها و يک درصد باقي‌مانده در خون و بافت‌هاي نرم است.

کلسيم داراي چهار عملکرد اصلي و مهم بيولوژيکي است:
 

1) يکي از مهم‌ترين اجزاي سازنده اسکلت بدن است.
2) نقش الکترو فيزيکولوژيکال که مسووليت حمل و نقل بارهاي الکتريکي در سرتاسر غشاي سلولي براي انجام واکنش‌هاي مربوطه را برعهده دارد.
3) نقش تنظيم‌‌کننده داخل سلولي را داراست.
4) همچنين فاکتوري براي تنظيم کردن آنزيم‌هاي خارج سلولي و نيز پروتئين‌ها است.
مقدار کلسيم در مواد غذايي گوناگون متفاوت است اما منبع اصلي تامين‌کننده کلسيم محصولات لبني و سبزي‌ها هستند.
کمبود کلسيم در بدن به دليل داشتن ذخيره موجود در استخوان به ندرت به چشم مي‌خورد. در صورتي که هنگام شکل‌گيري استخوان تغذيه و جذب کلسيم به مقدار مناسب و کافي صورت نگيرد، به بروز بيماري استئوپروز يا پوکي استخوان منجر مي‌شود. اين بيماري با تراکم ناقص کلسيم در طول استخوان همراه است. ميزان تجزيه کلسيم موجود در استخوان در هنگام يائسگي دوچندان مي‌شود. همچنين کمبود کلسيم در بدن سبب افزايش خطر فشارخون شده و خطر سرطان کولون هم افزايش پيدا مي‌کند.

مقادير توصيه شده مصرف روزانه کلسيم:
 

ميزان کلسيم پيشنهادي در دوره‌هاي گوناگون به شرح زير است:
 

- 210 ميلي گرم در روز براي نوزادان تا شش ماهه
- 270 ميلي گرم در روز براي نوزادان 6 تا 12ماهه
- 500 ميلي گرم در روز راي اطفال 1 تا 3 ساله
- 800 ميلي گرم در روز براي اطفال 4 تا 8 ساله
- 1300 ميلي گرم در روز راي نوجوانان 9 تا 18 ساله
- 1000 ميلي گرم در روز براي افراد 19 تا 50 ساله
- 1200 ميلي گرم در روز براي افراد مجرد بالاي 51 ساله
افرادي که چند بار زايمان داشته‌اند و شيردهي متناوب دارند بايد مقدار بيشتري در حدود 5/2 گرم در روز کلسيم مصرف کنند.

منابع غذايي سرشار از کلسيم
 

از مهم‌ترين منابع کلسيم مي‌توان به محصولات لبني اشاره کرد. از ديگر غذاهايي که غني از کلسيم هستند مي‌توان به توفوي خشک، دانه‌هاي خشک و کلم بروکلي اشاره کرد. کلسيم همراه با اگزالات در غذاهاي غني از اگزالات مانند اسفناج به مقدار بسيار کم جذب مي‌شود. فيتات‌ها نيز از جذب کلسيم جلوگيري مي‌کنند.
افزايش مصرف کلسيم در دوران جواني سبب افزايش جذب کلسيم در بدن و افزايش محتواي کلسيم موجود در استخوان‌هاي بدن مي‌شود و در نتيجه خطر شکستگي استخوان را به ميزان زيادي کاهش مي‌دهد. مصرف کلسيم به همراه ويتامين D در افراد مسن خطر شکستگي استخوان‌هاي بدن را به ميزان بسيار زيادي کاهش مي‌دهد.

روي
 

عنصر روي از اوايل دهه 1900 به عنوان يك ماده مغذي شناخته شد. گرچه از اوايل دهه 1900، روي (Zinc; Zin) به عنوان يك ماده مغذي شنـاخته شـده است. امـــروزه كمبــود روي يكي از مشكلات تغذيه‌اي افراد كشورهاي كم درآمد است.
اولين تحقيقات كمبود روي در انسان، مربوط به اواخر دهه 1950 و اوايل دهه 1960 مي‌‌شود كه نشان داد تعويق رشد، ضايعات پوستي، نارسايي بلوغ جنسي در نوجوانان پسر‌ايراني و مصري مربوط به كمبود روي است. نتايج تحقيقات متعددي نشان داده است كه مكمل روي موجب افزايش رشد در كودكان كوتاه قد شده و همچنين موجب كاهش عفونت‌هاي معمول دوران كودكي مانند اسهال و پنوموني مي‌‌شود. مقدار روي در بدن 5/1 تا 5/2 گرم است و بخش اعظم آن در عضلات، استخوان‌ها و كبد تجمع يافته و بخش كوچكي نيز در ناخن، پوست و مو يافت مي‌شود. عنصر روي در بدن نقش مهمي‌در ساختمان بيش از 300 آنزيم دارد و كمبود آن، اختلالات متعددي در متابوليسم و عملكرد ارگان‌ها ‌ايجاد کند. بافت‌هايي كه سرعت تقسيم سلولي و ترميم آنها زياد است، از جمله سيستم‌ايمني و دستگاه گوارش در مقايسه با ساير بافت‌ها بيشتر تحت تاثير قرار مي‌گيرند. مكانيسم عمل ريزمغذي روي شامل تاثير بر سنتز DNA، سنتز RNA و تقسيم سلولي است و همچنين با هورمون‌هاي مهم رشد استخوان مانند سوماتومدين C، استئوكالسين، تستوسترون، هورمون‌هاي تيروئيدي و انسولين تاثير متقابل دارد. عنصر روي در اصل به سوخت و ساز استخوان مرتبط مي‌شود بنابراين تاثير منفي بر رشد و نمو دارد. غلظت روي در استخوان در مقايسه با ساير بافت‌ها بسيار بيشتر است. عنصر روي تاثير ويتامين D را در سوخت و ساز استخوان از طريق فعال سازي سنتز DNA در سلول‌هاي استخواني افزايش مي‌دهد. نياز به عنصر روي در دوران كودكي به علت رشد سريع، حياتي است. مشاهده شده كه مكمل روي تاثير مثبتي بر رشد كودكان دچار كوتاه قدي تغذيه‌اي داشته است. از ديگر نقش‌هاي روي، مواردي مانند توليد مثل، سلامت پوست، نمو عصبي رفتاري و مقاومت بدن در برابر ابتلا به بيماري‌ها است.

منابع غذايي روي:
 

روي در تمام مواد غذايي حيواني و گياهي كه منبع خوب پروتئين هستند، وجود دارد. منابع غني روي عبارتند از صدف، جگر و انواع گوشت‌ها به ويژه گوشت قرمز (گوشت مرغ و ماهي هم حاوي روي هستند اما ميزان روي در گوشت قرمز بيشتر است)، تخم مرغ، حبوبات مانند لوبيا و عدس، غلات سبوس‌دار، شير و مواد لبني، انواع مغزها مانند بادام زميني، گردو، بادام و فندق. به طور كلي قابليت جذب روي از منابع حيواني بيشتر از منابع گياهي است و در صورتي كه قسمت اعظم روي دريافتي از منابع گياهي تامين شود، نياز به‌اين ريزمغذي افزايش مي‌يابد. به طور كلي قابليت جذب روي از گوشت چهار برابر غلات است. فيبر و فيتات از مهم‌ترين عوامل كاهش جذب روي از رژيم غذايي هستند و در صورتي كه مقدار كمي‌پروتئين حيواني در وعده غذايي وجود داشته باشد، جذب روي از غذاهاي حاوي فيتات افزايش مي‌يابد.
ميزان جذب روي بسته به وضعيت فرد، از 15 تا 40 درصد متفاوت است. در افرادي كه دچار كمبود روي هستند، ميزان جذب روي افزايش مي‌يابد. جذب روي در دوران بارداري و شيردهي نيز افزايش مي‌يابد.

ميزان توصيه شده مصرف روي:
 

RDA مصرف 15 ميلي‌گرم در روز را براي مردان بزرگسال و نوجوان پيشنهاد كرده است. با توجه به وزن كمتر زنان بزرگسال و جوان،‌اين ميزان براي آنها12 ميلي‌گرم در روز است. براي كودكان ميزان RDA، 6 ميلي‌گرم در روز است اما با توجه به تنوع در‌اين گروه، RDA، 10 ميلي‌گرم را پيشنهاد کرده است. ميزان RDA براي نوزادان و در سال اول زندگي 5 ميلي‌گرم در روز است.

جذب روي:
 

تعادل روي به وسيله جذب و دفع آن از روده حفظ مي‌شود و جذب به وسيله عمل انتشار و به وسيله يك حامل انجام مي‌گيرد.‌اين عمل تحت كنترل هموستاتيك بوده و ميزان روي موجود در رژيم غذايي و حضور مواد دخالت كننده در جذب آن موثر است. بيماري‌هاي روده‌اي مانند بيماري كرون موجب اختلال در جذب روي مي‌شود.
حامل اصلي روي در پلاسما، آلبومين است اگر چه مقداري از آن به وسيله ترانسفرين و آلفا 2 ماكروگلوبين حمل مي‌شود. بيشتر روي موجود در خون، در اريتروسيت‌ها و لكوسيت‌ها قرار دارد. روي موجود در پلاسما از لحاظ متابوليكي فعال بوده و تحت تاثير فاكتورهاي فيزيولوژيكي مانند آسيب يا التهاب است.

عوامل موثر بر جذب روي:
 

عوامل متعددي ممكن است موجب كاهش جذب روي ‌شوند. فيتات‌ها جذب روي را كاهش مي‌دهند اما تانن اثر كاهش دهندگي بر جذب روي ندارد (تانن از كاهش دهنده‌هاي مهم جذب آهن است). مس و كادميوم از نظر پروتئين حامل، مشابه روي هستند، در جذب با روي رقابت مي‌كنند. دريافت بالاي آهن و كلسيم نيز جذب روي را كاهش مي‌دهد. اسيد فوليك نيز در صورتي كه دريافت روي كم باشد، جذب آن را ممكن است كاهش دهـد. از سـوي ديگر، مقادير بالاي روي مي‌تواند جذب آهن از فروسولفات را كه در تركيب مكمل‌هاي دارويي وجود دارد، كاهش دهد. جذب روي ممكن است به وسيله گلوكز و يا لاكتوز و پروتئين سويا كه به تنهايي و يا همراه با گوشت مصرف مي‌شود، افزايش يابد. روي موجود در شير مادر مانند آهن در مقايسه با شير گاو از قابليت جذب بالاتري برخوردار است.

عوامل كاهش‌دهنده جذب روي:
 

فيبر يا فيتات، جذب روي را كاهش مي‌دهند. دوز بالاي مس نيز مانع جذب روي مي‌شود. آهن با روي در جذب رقابت مي‌كند. نسبت 2 به 1 يا 3 به 1 آهن و روي به كاهش چشمگير دريافت روي منجر مي‌شود. به‌طور معمول در مكمل‌هاي ويتامين – مينرال نسبت آهن به روي بيش از 3 به 1 است. به عبارت ديگر، دوز بالاي روي جذب آهن موجود در مكمل‌هاي ويتامين – مينرال را تحت تاثير قرار مي‌دهد. در زمينه تاثير مكمل ياري آهن و روي مطالعه‌اي در ‌اندونزي روي 680 كودك انجام گرفت. به ‌اين صورت كه در گروه آهن، روزانه به ميزان 10 ميلي‌گرم آهن، گروه روي به ميزان 10 ميلي‌گرم روي، گروه روي و آهن، به ميزان 10 ميلي‌گرم روي و 10 ميلي‌گرم آهن و در گروه ديگري داروي بي‌اثر از 6 تا 12 ماهگي داده شد. در ابتدا و انتهاي مطالعه آزمايش‌هاي خوني انجام گرفت. در ابتدا ميزان شيوع آنمي‌يا كم خوني فقر آهن و كمبود روي به ترتيب 41 درصد، 8 درصد و 78 درصد بود. پس از دريافت مكمل، ميزان هموگلوبين و فريتين سرم گروه آهن نسبت به گروه آهن و روي افزايش بيشتري داشت.
از نتيجه‌اين تحقيق چنين برمي‌آيد كه مكمل ياري آهن و روي با يكديگر كمتر بر وضعيت روي و آهن موثر است و مصرف مكمل‌ها به تنهايي بر ميزان آهن و روي موثر خواهد بود. شواهد نشان مي‌دهد كه يك عمل متقابل ميان آهن و روي زماني كه هر دو با هم مصرف مي‌شوند، وجود دارد.

كمبود روي:
 

كمبود روي، از شايع ترين بيماري‌هاي ناشي از سوء تغذيه در كشورهاي در حال توسعه است. كمبود روي اولين بار در جوانان‌ايران و مصر ديده شد و علايم آن شامل هيپوگناديسم، كم خوني در حد متوسط، كوتاهي قد، كاهش مقاومت بدن در برابر بيماري‌ها، نقص سيستم ‌ايمني و پايين بودن ميزان روي پلاسما است.‌اين كمبود به علت مصرف رژيم‌هاي غني از غلات تصفيه شده و نان‌هايي كه خمير آنها به خوبي ورنيامده باشد، به وجود مي‌آيد..‌اين مواد حاوي مقادير زيادي فيبر و فيتات هستند كه هر دو در روده با روي تركيب شده و مانع جذب آن مي‌شوند. كم خوني مشاهده شده در‌اين افراد ممكن است به علت اثر متقابل آهن و روي باشد. علايم ديگر كمبود روي شامل: تاخير در بهبود زخم‌ها، ريزش مو، زخم‌هاي پوستي، اختلال حس چشايي، اختلالات رفتاري و تاخيـر بلـوغ جنسـي است. كمبــود روي ممكـن است بــه علت سوء جذب يا افزايش دفع آن از طريق ادرار، ترشحات پانكراس يا ديگر غدد درون ريز باشد. آكرودرماتيت‌اينتروپاتيكا بيماري است كه به علت سوء جذب روي ‌ايجاد مي‌شود و به زخم‌هاي پوستي، ريزش مو، اسهال، عفونت‌هاي باكتريايي و قارچي و حتي در صورت عدم درمان، به مرگ منجر مي‌شود.

عوامل گوناگوني سبب مي‌شود كه بدن در معرض كمبود روي قرار گيرد از جمله:
 

1) مصرف زياد مواد غذايي پرفيبر و فيتات مانند غلات سبوس دار و حبوبات پوست نگرفته
2) سوء تغذيه
3) گرسنگي و فقر غذايي به مدت طولاني
4) افــزايش از دست دادن روي بدن به دليل ابتلا به برخي بيماري‌ها از جمله اسهال‌هاي مزمن، نشانگان سوء جذب چربي، اختلالات كبدي، ديابت و برخي از بيماري‌هاي كليوي كه با دفع زياد ادرار همراه هستند.
عوارض كمبود روي در کودکان
با توجه به اهميت روي دربدن، كمبود آن نيز به مشكلات متعددي منجر مي‌شود، و سلامت به خصوص كودكان را به خطر مي‌‌اندازد.در‌اين سنين با توجه به سرعت رشد بالاي شيرخواران و افزايش نياز بدن به وجود روي، كمبود روي آثار خود را به اشكال گوناگون و به شكلي واضح نشان خواهد داد. از جمله عواقب كمبود روي در گروه سني كودكان مي‌توان به موارد زير اشاره كرد:
1) تاخير رشد و كوتاه قدي
2) تاخير در بلوغ
3) تاخير در ترسيم زخم
4) مشكلات رفتاري
5) ترس از نور و شب‌كوري
6) اختلال در حس چشايي
7) ضايعات پوستي
8) ريزش مو
9) كم‌خوني خفيف
گروه‌هاي در معرض خطر کمبود روي

گروه‌هاي آسيب پذير در برابر كمبودروي عبارتند از:
 

1) نوزادان با وزن كم هنگام تولد (LBW)
2) نوزادان زودرس
3) شيرخواران 6 تا 24 ماهه
4) كودكان پيش دبستاني و سنين دبستان در خانواده‌هاي كم درآمد
5) زنان باردار وشيرده
6) سالمندان

کمبود روي در دنيا
 

يك سوم كودكان سنين پيش دبستاني خانواده‌هاي كم درآمد كشورهاي جهان از كوتاه قدي ناشي از كمبود روي رنج مي‌برند.
مطالعات مكمل ياري روي در 9 كشور كم درآمد در آمريكاي لاتين، جنوب و جنوب شرقي آسيا نشان داده است كه مكمل روي به كاهش 25 درصد در شيوع اسهال منجر شده است. يك مطالعه در نوزادان هندي كه با وزن كم به دنيا آمده‌اند، نشان داده است كه مكمل روي منجر به كاهش مرگ و مير آنان به ميزان 68 درصد شده است. WHO برآورد نموده است كه 800 هزار مرگ در سال به دليل كمبود روي است. همچنين تخمين زده شده است كه يك سوم جمعيت جهان (4 تا 73 درصد) بر حسب منطقه از كمبود روي رنج مي‌برند.
در كشور ما، بررسي تعيين وضعيت ريزمغذي‌ها كه در سال 1380 از سوي دفتر بهبود تغذيه جامعه و با همكاري انستيتـو تحقيقـات تغـذيه و صنايع غذايي كشور و آزمايشگاه ملي رفرانس در گروه‌هاي سني گوناگون و در 11 اقليم كشور انجام شد، نشان داد كه شيوع كمبود روي بر اساس ميزان روي سرم از 5 درصد در مناطق روستايي استان‌هاي فارس و مركز استان كرمان تا 75 درصد در مناطق روستايي جنوب خراسان، سيستان و بلوچستان و جنوب كرمان گزارش شده است. در مناطق شهري نيز شيوع كمبود روي از 10 درصد در استان‌هاي فارس و مركز استان كرمان تا 55 درصد دراستان‌هاي سيستان و بلوچستان، جنوب خراسان و جنوب كرمان مشاهده مي‌شود. نتايج ‌اين بررسي حاكي از آن است كه كمبود روي به عنوان يك مشكل تغذيه‌اي عمده در كودكان 15 تا 24 ماهه كشور مطرح است. به طوري كه متوسط كمبود روي در گروه سني مورد نظر 20 درصد در كل كشور گزارش شده است.
راه‌هاي پيشگيري از كمبود روي:
مانند ساير ريز مغذي‌ها براي پيشگيري از کمبود روي چهار راهکار اصلي وجود دارد:

آموزش تغذيه شامل:
 

- آموزش جامعه در خصوص استفاده لازم و كافي از منابع غذايي روي
- برنامه‌ريزي غذايي مناسب براي كودكان همچون گنجاندن منابع غذايي روي مانند انواع گوشت‌ها، حبوبات و غلات در برنامه غذايي روزانه آنان

مكمل ياري:
 

يعني استفــاده روزانـــه از مكمل روي، به‌خصوص به شكل شربت براي كودكان 6 تا 24 ماهه.
غني سازي مواد غذايي:
افزودن روي به برخي از اقلام غذايي مناسب مانند آرد مورد استفاده در پخت نان و ساير مواد غذايي.

غني سازي خاك:
 

اضافه كردن روي به خاك مزارع زير كشت محصولات كشاورزي زيرا خاك برخي از مناطق كشور دچار فقر روي است و‌ اين مساله منجر به كمبود ذخيره روي در گياهان و در نتيجه گوشت دام منجر مي‌‌شود.

مسموميت با روي:
 

مصرف بيش از حد روي و مسموميت با آن (100 تا 300 ميلي‌گرم در روز) به ندرت مشاهده شده است با‌اين حال، مصرف بيش از حد مكمل‌هاي روي جذب مس را گوناگون مي‌كند. مصرف مكمل‌هاي روي 50 ميلي‌گرمي موجب كاهش HDL در مردان مي‌شود. همچنين مصرف سولفات روي به ميزان 2 ميلي‌گرم در روز يا بيشتر به التهاب دستگاه گوارش و حالت تهوع و استفراغ منجر مي‌شود.نشانگان مسموميت با روي بيشتر در بيماران كليوي تحت دياليز مشاهده شده است، علايم نشانگان مسموميت شامل كم خوني، تب و اختلال سيستم اعصاب مركزي است.
منبع: http://www.salamat.com
ae